در دو بخش قبلی به تاریخچه، معرفی و تعریف پومسه پرداخته‌ایم و همچنین تفاوت‌های میان پومسه ابداعی و استاندارد را بیان کرده‌ایم. اما در این مقاله سعی داریم تا با بازگویی مفاهیم حرفه ای پومسه و توضیح بخش های تشکیل دهنده پومسه درک بهتری نسبت به تکنیک‌ها و جزئیات مختلف پومسه‌ها ایجاد کنیم. با من همراه باشید تا به بررسی جزء به جزء هر بخش بپردازیم.
پومسه استاندارد (Recognized Poomsae)
همان‌طور که پیش‌تر بیان شد، پومسه‌های استاندارد به سه بخش کلی تقسیم می‌شوند که شامل تکنیک‌های دست در حالت دفاع و حمله، ضربات پا که به دو حالت زمینی و پرشی انجام می‌شوند و در نهایت نشست‌ها است.
از ترکیب این سه بخش، هر فرم شکل میگیرد که بر اساس یک قاعده و اصول مشخص اجرا میشود. البته این فرم‌ها ممکن است هر سال دستخوش تغییراتی شوند تا تکنیک‌ها زیباتر و هماهنگ‌تر اجرا شوند، اما به‌طور کلی، نحوه اجرای هر تکنیک و فلسفه وجودی آنها ثابت و مشخص است.
نشست‌ها (سوگی)
نشست‌ها که در اصطلاح ورزشی سوگی‌ها نامیده می‌شوند، به نحوه قرارگیری پاها و به‌طور کلی پایین‌تنه در هر تکنیک گفته میشود که موجب ایجاد تعادل بهتر در حین اجرای حرکات شده و در برخی مواقع، باعث اجرای قدرتمندتر تکنیک‌ها نیز میشود.
نمونه هایی از نشست های پومسه
تکنیک‌های دست
تکنیک‌های دست به سه حالت کلی اجرا می‌شوند؛ اولین حالت، دفاع یا همان ماکی است، دومین حالت، حمله که به دو روش جیروگی (به حالت نفوذی) یا چیگی (به حالت پرتابی) اجرا میشود، و در برخی مواقع، ترکیبی از دفاع و حمله که یک دست به حالت دفاع و دست دیگر به‌طور هم‌زمان حمله را اجرا میکند. البته در بیشتر مواقع، نامی که به تکنیک داده میشود، بر اساس حرکت دفاعی (ماکی) خواهد بود.
در واقع، تکنیک‌هایی که با دو دست انجام می‌شوند، بسته به موقعیت اجرا، حالت‌های متفاوتی دارند. ممکن است دست همراه‌کننده برای ایجاد قدرت بیشتر در تکنیک حضور داشته باشد، یا هرکدام از دو دست بخش‌های متفاوتی از بدن را در دفاع پوشش دهند، و یا حتی در برخی مواقع، هر دو دست به‌طور هم‌زمان درگیر یک حمله شوند.
البته بررسی تمام جزئیات و استثنائات مربوط به تکنیک‌های دست، امری زمان‌بر است و نیاز به بررسی مفصل‌تری دارد که از حوصله خارج است.
البته نوع دیگری از تکنیک‌های دست نیز وجود دارد که به‌صورت نمادین و در حالت آرام یا قدرتی اجرا شده و بین ۵ تا ۸ ثانیه به طول می‌انجامد.
نمونه هایی از تکنیک های دست
ضربات پا (پالچاگی)
ضربات پا که در اصطلاح ورزشی پالچاگی نامیده می‌شوند، به دو صورت کلی اجرا می‌شوند:
۱. ضربات زمینی (بدون پرش) ۲. ضربات پرشی
هر ضربه پا از چهار بخش اصلی تشکیل شده است:
جمع اولیه زانو، اجرای ضربه، جمع ثانویه و بازگشت به حالت اولیه و در نهایت، قرار گرفتن مجدد پا بر روی زمین.
نکته مهم در مورد ضربات پا این است که به دو حالت کلی تقسیم‌بندی می‌شوند:
نمونه هایی از ضربات پا
ضربات شلاقی
که در کیوروگی (مبارزه) به دلیل نیاز به سرعت، به این شکل اجرا میشود.
ضربات قفل‌شونده
که در پومسه استاندارد استفاده میشود. این ضربات پس از اجرا، باید برای زمان کوتاهی در حالت باز نگه داشته شوند تا قدرت ضربه به‌طور کامل نمایان شود.
این موارد کلی ای که گفته شد، سه بخش اصلی تشکیل‌دهنده پومسه‌های استاندارد را شامل می‌شوند.
پومسه ابداعی (Freestyle Poomsae)
پومسه ابداعی یا آزاد، همان‌طور که از نام آن پیداست، فرمی است که ورزشکار باید تحت قوانین مشخصی، آن را به‌صورت خلاقانه طراحی و اجرا کند. نکته حائز اهمیت این است که پومسه ابداعی حتماً باید با موسیقی همراه باشد.
در حالی که پومسه ابداعی در ظاهر ساختار متفاوتی نسبت به پومسه استاندارد دارد، اما از نظر تکنیکی، بر پایه همان اصول بنا شده است. البته کمی با چاشنی خلاقیت و منحصر به فرد بودن.
ساختار پومسه ابداعی شامل ۶ نمره در بخش دقت یا همان ساختار فرم است که این ۶ نمره به ۵ آیتم اجباری و یک بخش مربوط به کیفیت و هماهنگی با موسیقی اختصاص می‌یابد. هر یک از این موارد، یک نمره از ۱۰ نمره کل را به خود اختصاص می‌دهنده که در این مقاله به حالت کلی هر کدام را تعریف خواهیم کرد.
در مقالات بعد به تفضیل درباره مفاهیم حرفه ای پومسه و هر کدام از آیتم ها و موارد تاثیرگذار در پومسه ابداعی را بررسی خواهیم کرد و تمریناتی را برای بهبود آنها به شما معرفی میکنیم.
تیو یوپ چاگی (Jump Side Kick)
از نکات مهم این آیتم که در نمره دهی آن تاثیرگذار است میتوان به پرش بالا، ضربه زدن به بالاترین جای ممکن و پای زیر را تا حد امکان به داخل جمع کردن اشاره کرد.
تیو آپچاگی (Jump multiple front kick)
نکته مهم در این آیتم این است که هرچه تعداد ضربات هنگام معلق بودن بیشتر باشد، پرش در بالاترین حد ممکن باشد و همینطور اجرای آخرین ضربه در بالاترین حد ممکن اجرا شود نمره بیشتری به ارمغان می آورد.
ضربه چرخشی (Turning Kick)
این آیتم در واقع جذابترین، حساس ترین و به نحوی رقابت پذیرترین آیتم پومسه ابداعی است که ورزشکاران این رشته زمان زیادی را برای بهبود این آیتم صرف میکنند.
در این آیتم داوران به نسبت میزان چرخش به درجه و نقطه ضربه پایانی و همینطور ارتفاع پرش امتیاز دهی می کنند که درجه های چرخش به 540، 720، 900، 1080 و 1260 تقسیم میشود.
لازم به ذکر است که الهام و الگوبرداری این آیتم و البته چند بخش دیگر (که در فرصتی دیگر به صورت جدی به آن خواهم پرداخت) از تکنیک های رشته تریکینگ است که خیلی از پومسه رو های این رشته با ورزشکاران رشته تریکینگ به تمرینات مشترک میپردازند تا این آیتم را در خود تقویت کنند.
کیوروگی یا ضربات مبارزه (Sparring Kicks)
در این آیتم باید یک مبارزه فرضی به نمایش گذاشته شود و ضربات را شکل یک مسابقه کیوروگی اجرا کرد که سرعت بالا، خلاقیت در طراحی آن، ضربات بیشتر به سمت صورت و تنوع تکنیکی به گرفتن نمره بیشتر کمک میکند.
جالب اینجاست که این آیتم را اگر بدون رقص پا بین 3 تا 5 تکرار شروع کنید نمره این آیتم را به طور کامل از دست خواهید داد.
آکروباتیک
و اما آیتم آخر که در آن ورزشکار باید آکروباتی را اجرا کند که در آن ضربات پاهای متعدد اجرا کند که اکثر ورزشکاران حرکت پیچ وارو (Round off – Backfilip) را اجرا میکنند و حین چرخش ضربات پای خود را اجرا میکنند.
هرچه این آکروبات سخت تر باشد، تعداد ضربات بیشتر باشد، و در ارتفاع بالاتری اجرا شود به دریافت نمره بیشتر کمک خواهد کرد.
موسیقی
زمان پومسه ابداعی بین ۹۰ تا ۱۰۰ ثانیه باید باشد و هرگونه اجرای خارج از این بازه از نمره شما کسر میکند که در واقع موسیقی فرم نیز باید بین این دو بازه باشد تا موجب عدم هماهنگی در پایان فرم و پایان آموسیقی نباشد.
موسیقی پومسه ابداعی باید بدون صدای خواننده باشد و هیچ گونه مورد سیاسی نداشته باشد اما با این حال من بارها در مسابقات بین المللی شاهد این بودم که در موسیقی بازیکن صدای خواننده وجود داشته اما نه تنها از نمره کسب نشده بلکه نتیجه و نمره قابل توجهی هم به دست آورده و قهرمان مسابقات شده است.
نتیجه‌گیری
پومسه، چه در قالب فرم های استاندارد و چه در فرم ابداعی، یک بخش حیاتی از ورزش تکواندو محسوب میشود که نه‌تنها مهارت‌های فیزیکی و تکنیکی ورزشکاران را تقویت میکند، بلکه اصولی همچون هماهنگی، تعادل، انعطاف‌پذیری و خلاقیت را نیز بهبود می‌بخشد. پومسه استاندارد با تأکید بر اصول و قواعد سنتی، اجرای تکنیک‌های پایه‌ای را بهبود می‌دهد، درحالی‌که پومسه ابداعی، بستری برای خلاقیت و نمایش توانایی‌های فردی ورزشکاران فراهم میکند.
با تمرین مستمر و شناخت عمیق از اصول این دو نوع پومسه، ورزشکاران می‌توانند به تسلط بیشتری بر حرکات دست و پا، تعادل بدن، دقت در اجرا و هماهنگی با موسیقی دست یابند. در نهایت، درک تفاوت‌های این دو نوع پومسه و تمرین بر روی هر دو، می‌تواند مسیر پیشرفت ورزشکاران را هموارتر کرده و آنها را به سطح بالاتری از مهارت‌های رزمی برساند.